Nhà ở xã hội là gì? Có nên mua nhà ở xã hội hay không?

Rất nhiều người khi nghe đến cụm từ nhà ở xã hội có thể lầm tưởng đến những dự án chất lượng thấp, xây dựng tạm bợ để giải quyết chỗ ở cho những người chưa có nhà trong và đang hưởng chính sách ưu đãi giống như các dự án tái định cư. Tuy nhiên kể từ năm 2013, theo Nghị quyết số 02/NQ-CP và Nghị định số 188/2013/NĐ-CP của Chính phủ thì khái niệm nhà ở xã hội đã hoàn toàn khác. Vậy nhà ở xã hội thực sự là gì? Trong bài viết này hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về khái niệm nhà ở xã hội, những ưu nhược điểm của hình thức bất động sản này nhé.

Nhà ở xã hội là gì?

Về bản chất, Nhà ở xã hội là mô hình nhà ở thuộc quyền sở hữu của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Các cơ quan này có thể từ cấp Trung ương đến địa phương. Nhà ở xã hội cũng có thể hiểu là những loại hình nhà ở được vận hành quản lý và chủ sở hữu là các cơ quan nhà nước và những tổ chức phi lợi nhuận.

Nhà ở xã hội được xây dựng lên với mục đích cung cấp những căn hộ, ngôi nhà với mức giá thành rẻ, hợp lý phù hợp với một số lượng người lao động có mức thu nhập thấp, hoặc trung bình. Vì lý do đó, nhà ở xã hội cũng có một số quy định dành riêng để giới hạn người mua, nhằm đảm bảo đúng mục đích, đúng đối tượng sử dụng.

Tiêu chuẩn chung của nhà ở xã hội

Nhà ở xã hội được chia thành 2 loại là chung cư và nhà riêng lẻ của hộ gia đình, mỗi loại sẽ có những tiêu chuẩn khác nhau. Trong đó:

Nhà ở xã hội là chung cư

Được thiết kế xây dựng theo kiểu khép kín, bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng, tiêu chuẩn diện tích mỗi căn hộ tối thiếu là 25 m2, tối đa là 70 m2 sàn.
Chủ đầu tư dự án được điều chỉnh tăng mật độ xây dựng hoặc hệ số sử dụng đất lên tối đa 1,5 lần so với quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng hiện hành do cơ quan có thẩm quyền ban hành;
Căn cứ vào tình hình cụ thể tại địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được điều chỉnh tăng tiêu chuẩn diện tích căn hộ tối đa, nhưng mức tăng không quá 10% và bảo đảm tỷ lệ số căn hộ trong dự án xây dựng nhà ở xã hội có diện tích sàn trên 70 m2 không quá 10% tổng số căn hộ nhà ở xã hội trong dự án.

Nhà ở xã hội là nhà riêng

Nhà ở xã hội là nhà ở liền kề thấp tầng:

Diện tích đất xây dựng của mỗi căn nhà không vượt quá 70 m2, hệ số sử dụng đất không vượt quá 2 lần và phải bảo đảm phù hợp với quy hoạch xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Trường hợp dự án xây dựng nhà ở xã hội liền kề thấp tầng thì phải được Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chấp thuận. Đối với dự án xây dựng nhà ở xã hội tại các đô thị loại đặc biệt, loại 1 và loại 2 thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phải báo cáo và xin ý kiến Hội đồng nhân dân cấp tỉnh trước khi quyết định chủ trương đầu tư.

Nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình cá nhân:

Căn nhà phải đáp ứng tiêu chuẩn về phòng ở và phải được xây dựng khép kín (có phòng ở riêng, khu vệ sinh riêng), có diện tích sử dụng tối thiểu là 25 m2 (bao gồm cả khu vệ sinh), đáp ứng các quy định về chất lượng công trình xây dựng từ cấp 4 trở lên theo pháp luật về xây dựng.

Điều kiện để mua nhà ở xã hội

Đối tượng thuộc diện được hỗ trợ mua nhà ở xã hội được quy định tại Điều 49 Luật Nhà ở 2014, bao gồm:

Người có công với cách mạng theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng;
Hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn;
Hộ gia đình tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu;
Người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị;
Người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp;
Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc công an nhân dân và quân đội nhân dân;
Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức;
Các đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ theo quy định.
Hộ gia đình, cá nhân thuộc diện bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở.

Điều kiện hưởng chính sách hỗ trợ mua nhà ở xã hội được quy định tại Điều 51 Luật Nhà ở 2014 như sau:

Yêu cầu về cư trú:

Người mua nhà ở xã hội phải có đăng ký thường trú tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi có nhà ở xã hội đang bán;
Trường hợp không có đăng ký thường trú thì phải có đăng ký tạm trú từ một năm trở lên tại tỉnh, thành phố này.

Yêu cầu về về nhà ở:

Chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình;
Chưa được mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội;
Chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức tại nơi sinh sống, học tập;
Có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng diện tích nhà ở bình quân đầu người trong hộ gia đình thấp hơn mức diện tích nhà ở tối thiểu.

Yêu cầu về thu nhập:

Đối tượng 1, 8, 9 thì không yêu cầu phải đáp ứng điều kiện về thu nhập (chỉ cần thuộc đối tượng đó và đáp ứng điều kiện về nhà ở và cư trú là được hưởng chính sách nhà ở xã hội).
Các đối tượng thuộc nhóm 4, 5, 6 và 7 phải thuộc diện có thu nhập không chịu thuế thu nhập thường xuyên theo quy định của pháp luật về thuế TNCN (vì người nộp thuế thu nhập cá nhân được xem là những người có thu nhập cao).
Trường hợp là hộ nghèo, cận nghèo thì phải có sổ hộ nghèo, cận nghèo.

Nhà ở xã hội có mua bán được không?

Khi mua nhà ở xã hội 5 năm, có thể mua bán chuyển nhượng các nhà ở xã hội có cấp quyền sở hữu, một số dạng nhà ở xã hội dưới dạng nhà nước cho thuê thì không mua bán được, chỉ có thể làm việc trên giấy ủy quyền sử dụng tài sản.

Vì cơ cấu nhà ở xã hội là phục vụ người có thu nhập thấp nên có các chính sách ràng buộc trong mua bán, tránh tình trạng bị đầu cơ, làm giá nên việc mua nhà ở xã hội để đầu tư là khá may rủi.

Nhà ở xã hội sở hữu bao nhiêu năm?

Nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở. Theo các quy định hiện hành, không có quy định cụ thể nào về thời hạn sở hữu nhà ở xã hội hay sở hữu nhà ở chung cư. Tuy nhiên hiện tại có 2 hình thức sở hữu nhà ở xã hội đó là:

Sổ hồng lâu dài: Quyền sở hữu lâu dài gắn liền với tài sản đất, nếu trên 50 năm, nhà ở có dấu hiệu xuống cấp, không thể tiếp tục sử dụng được nữa thì phần đất vẫn thuộc quyền sở hữu chung của toàn dự án khu nhà ở xã hội, có thể thực hiện các quyền bán, uỷ quyền cho một chù đầu tư khác xây dựng lại hoặc có thể được di dời và được tai định cư theo chính sách của địa phương.
Sở hữu 50 năm: Chỉ có thể sử dụng mà không có các quyền sở hữu, uỷ quyền.

Có nên mua nhà ở xã hội không?

Bên cạnh những hỗ trợ về tài chính lãi suất thấp, việc mua nhà ở xã hội cũng yêu cầu thủ tục phức tạp. Chẳng hạn như người mua nhà không được thế chấp ngân hàng (ngoại trừ việc dùng để mua chính căn hộ đó). Người sở hữu cũng không được phép chuyển nhượng chênh lệch giá như căn hộ thương mại.

Vì thế, nhà ở xã hội chỉ thích hợp cho những người có thu nhập thấp muốn có nhà để ổn định công việc. Hơn nữa, nếu bạn muốn bán lại căn hộ đó cũng phải thực hiện nghĩa vụ nộp cho Nhà nước 50% giá trị tiền sử dụng đất được phân bổ cho căn hộ đó. Nếu là nhà ở xã hội thấp tầng liền kề phải nộp 100% tiền sử dụng đất.

Tuy nhiên, người mua căn hộ xã hội cũng có có thể yên tâm với điều kiện về xây dựng; phòng cháy chữa cháy; căn hộ được bảo hành trong 5 năm. Ngoài ra, căn hộ được bảo trì từ quỹ 2%; có hội nghị nhà chung cư ban quản lý…