Lịch sử hình thành thị trường Forex

Giao dịch Forex là hoạt động trao đổi các đồng tiền pháp định, được cho là có từ nhiều thế kỷ trước – từ thời Babylon. Ngày nay, thị trường Forex là một trong những thị trường lớn nhất, thanh khoản nhất và dễ tiếp cận nhất trên thế giới, và đã được định hình bởi một số sự kiện toàn cầu quan trọng, như hệ thống Bretton Woods và chế độ bản vị vàng.

Điều quan trọng đối với trader là phải hiểu các sự kiện lịch sử góp phần hình thành thị trường Forex hiện nay. Vì các sự kiện lịch sử có xu hướng lặp lại, dưới các hình thức khác nhau và tác động đến bối cảnh giao dịch.

Những sự kiện chính hình thành lên thị trường Forex

Trong suốt lịch sử phát triển, chúng ta đã thấy những sự kiện lớn có ảnh hưởng lớn đến môi trường giao dịch tiền tệ. Dưới đây là một số sự kiện nổi bật:

Những đồng vàng đầu tiên

Hệ thống trao đổi hàng hoá phương thức trao đổi lâu đời nhất và bắt đầu vào năm 6000 TCN, được giới thiệu bởi các bộ lạc Mesopotamia. Hệ thống này sau đó đã phát triển và hàng hóa như muối hay gia vị trở thành phương tiện trao đổi phổ biến. Các con tàu bắt đầu trao đổi những hàng hóa này bằng hình thức ngoại hối đầu tiên. Cuối cùng, vào đầu thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, những đồng tiền vàng đầu tiên đã được sản xuất và chúng hoạt động như một loại tiền tệ vì chúng có các đặc điểm quan trọng như tính di động, độ bền, tính phân chia, tính đồng nhất, nguồn cung hạn chế và khả năng chấp nhận.

Chế độ bản vị vàng

Việc tạo ra chế độ bản vị vàng năm 1875 dánh dấu một trong những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử của thị trường Forex. Trước khi tiêu chuẩn bản vị vàng được triển khai, các quốc gia thường sử dụng vàng và bạc để thanh toán, và giá trị của chúng bị ảnh hưởng bởi cung và cầu từ bên ngoài. Ví dụ, việc phát hiện một mỏ vàng mới sẽ làm giá vàng giảm.

Ý tưởng cơ bản đằng sau chế độ bản vị vàng là các chính phủ đảm bảo việc chuyển đổi tiền tệ thành một lượng vàng cụ thể và ngược lại. Nói cách khác, một đồng tiền sẽ được hỗ trợ bởi một lượng vàng nhất định. Nếu như vậy thì các chính phủ cần phải dự trữ một lượng vàng rất lớn để đáp ứng nhu cầu trao đổi tiền tệ. Vào cuối thể ký 19, các nền kinh tế lớn đã áp dụng một lượng tiền tệ nhất định bằng một ounce vàng. Theo thời gian, sự khác biệt về giá của một ounce vàng giữa hai loại tiền tệ đã trở thành tỷ giá hối đoái cho hai loại tiền tệ đó. Và đây là phương tiện trao đổi tiền tệ tiêu chuẩn đầu tiên trong lịch sử.

Chế độ bản vị vàng cuối cùng đã bị phá vỡ trong thời kỳ đầu của Chiến tranh thế giới lần I. Do căng thẳng chính trị với Đức, các cường quốc châu Âu cảm thấy cần phải hoàn thành các dự án quân sự lớn. Gánh nặng tài chính của các dự án này quá lớn đến mức không có đủ vàng vào thời điểm đó để đổi lấy tất cả số tiền thừa mà các chính phủ đã in.

Hệ thống Bretton Woods 1944 – 1971

Sự chuyển đổi đầu tiên của thị trường Forex chính là Hệ thống Bretton Woods vào cuối Thế chiến thứ II. Các cường quốc hàng đầu như Hoa Kỳ, Anh và Pháp đã gặp nhau tại Hội nghị Tài chính và Tiền tệ của Liên Hợp Quốc ở Bretton Woods, New Hampshire, để thiết kế một trật tự kinh tế toàn cầu mới. Lúc này, hầu hết các quốc gia lớn ở châu Âu đều rơi vào tình trạng hỗn loạn. Trên thực tế, Thế chiến thứ II đã biến đồng đô la Mỹ từ một đồng tiền thất bại sau sự cố thị trường chứng khoán năm 1929 trở thành đồng tiền chuẩn để so sánh hầu hết các đồng tiền quốc tế khác so sánh.

Hiệp ước Bretton Woods được thành lập để tạo ra một môi trường ổn định mà qua đó các nền kinh tế toàn cầu có thể tự phục hồi.

Một số nội dung của Bretton Woods dẫn đến sự hình thành sau đây:

• Tỷ giá hối đoái cố định.
• Đồng đô la Mỹ thay thế bản vị vàng để trở thành đồng tiền dự trữ chính.
• Thành lập 3 cơ quan quốc tế để giám sát hoạt động kinh tế:
  • Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF).
  • Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Quốc tế.
  • Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT)

Bằng cách tạo ra một thị trường ngoại hối cố định có thể điều chỉnh được. Tỷ giá hối đoái cố định có thể điều chỉnh là một chính sách theo đó một loại tiền tệ được cố định với một loại tiền tệ khác. Trong trường hợp này, các nước ngoài sẽ ‘cố định’ tỷ giá hối đoái của họ với Đô la Mỹ. Đồng đô la Mỹ được gắn với vàng, bởi vì Mỹ nắm giữ lượng vàng dự trữ nhiều nhất trên thế giới vào thời điểm đó. Vì vậy, các nước ngoài sẽ giao dịch bằng Đô la Mỹ (do đó Đô la Mỹ trở thành đồng tiền dự trữ của thế giới).

Thỏa thuận Bretton Woods cuối cùng đã không thể cố định vàng với đô la Mỹ vì không có đủ vàng để hỗ trợ lượng đô la Mỹ đang lưu hành, vì lượng đô la Mỹ lưu thông tăng lên do chính phủ tăng cho vay và chi tiêu. Năm 1971, Tổng thống Richard M. Nixon, đã chấm dứt hệ thống Bretton Woods, điều này đã sớm dẫn đến việc đồng Đô la Mỹ được thả nổi tự do so với các ngoại tệ khác.

Chế độ tỷ giá thả nổi

Sau Hiệp định Bretton Woods là Hiệp định Smithsonian vào tháng 12/1971, cũng cho phép biên độ dao động lớn hơn đối với tiền tệ. Hoa Kỳ đã cố định đồng đô la với vàng ở mức 38 đô la/ounce, do đó làm giảm giá đồng đô la. Theo thỏa thuận Smithsonian, các đồng tiền chính khác có thể dao động 2,25% so với Đô la Mỹ và Đô la Mỹ được cố định với vàng.

Năm 1972, cộng đồng châu Âu đã cố gắng thoát khỏi sự phụ thuộc vào Đô la Mỹ. Sau đó, European Joint Float được thành lập bởi Tây Đức, Pháp, Ý, Hà Lan, Bỉ và Luxemburg. Cả hai hiệp định đều mắc sai lầm như Hiệp định Bretton Woods và năm 1973 bị sụp đổ. Những thất bại này dẫn đến việc chuyển đổi chính thức sang Chế độ tỷ giá thả nổi.

Hiệp định Plaza

Vào đầu những năm 1980, đồng đô la đã tăng giá rất nhiều so với các loại tiền tệ chính khác. Điều này gây khó khăn cho các nhà xuất khẩu và tài khoản vãng lai của Mỹ sau đó thâm hụt 3,5% GDP. Để đối phó với tình trạng lạm phát kèm suy thoái bắt đầu vào đầu những năm 1980, Paul Volcker đã tăng lãi suất làm cho đồng đô la Mỹ mạnh hơn (và giảm lạm phát) với chi phí cạnh tranh của ngành công nghiệp Hoa Kỳ trên thị trường toàn cầu.

Sức nặng của đồng đô la Mỹ đã đè bẹp các quốc gia đang phát triển vì nợ nần và đóng cửa các nhà máy của Mỹ vì họ không thể cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài. Năm 1985, G5, các nền kinh tế hùng mạnh nhất trên thế giới – Mỹ, Anh, Pháp, Tây Đức và Nhật Bản – đã cử đại diện đến cuộc họp được cho là bí mật tại khách sạn Plaza ở thành phố New York. Tin tức về cuộc họp bị rò rỉ, buộc G5 phải đưa ra một tuyên bố khuyến khích sự tăng giá của các đồng tiền không phải đô la. Điều này được gọi là “Hiệp ước Plaza” và những tiếng vang của nó đã gây ra sự sụt giảm nghiêm trọng của đồng đô la.

Các nhà giao dịch dễ dàng nhận ra tiềm năng lợi nhuận giao dịch tiền tệ trong thế giới mới này. Ngay cả khi có sự can thiệp của chính phủ, vẫn có mức độ biến động mạnh và ở đâu có biến động, ở đó có lợi nhuận. Điều này đã trở nên rõ ràng hơn một thập kỷ sau sự sụp đổ của Bretton Woods.

Sự hình thành của đồng Euro

Sau Thế chiến thứ II, châu Âu đã tạo ra nhiều hiệp ước nhằm đưa các quốc gia trong khu vực đến gần nhau hơn. Không có hiệp ước nào tốt hơn hiệp ước năm 1992 được gọi là Hiệp ước Maastricht, được đặt tên theo một thành phố ở Hà Lan nơi tổ chức hội nghị. Hiệp ước đã thành lập Liên minh Châu Âu (EU), dẫn đến sự ra đời của đồng tiền Euro và tạo nên một tổng thể gắn kết bao gồm các sáng kiến ​​về chính sách đối ngoại và an ninh. Hiệp ước đã được sửa đổi nhiều lần, nhưng sự hình thành của đồng Euro đã mang lại cho các ngân hàng và doanh nghiệp châu Âu lợi ích khác biệt là loại bỏ rủi ro hối đoái trong một nền kinh tế toàn cầu hóa.

Giao dịch qua Internet

Trong những năm 1990, thị trường tiền tệ phát triển phức tạp hơn và nhanh hơn bao giờ hết và cách mọi người nhìn nhận và sử dụng nó đang thay đổi. Một người ngồi ở nhà một mình, chỉ với một nút bấm, một mức giá chính xác mà chỉ vài năm trước đó, cần một đội thương nhân, nhà môi giới và điện thoại. Những tiến bộ phương tiện truyền thông xuất hiện trong thời kỳ mà những chia rẽ trước đây nhường chỗ cho chủ nghĩa tư bản và toàn cầu hóa (sự sụp đổ của Bức tường Berlin và Liên bang Xô viết).

Đối với thị trường ngoại hối, mọi thứ đã thay đổi. Các loại tiền tệ trước đây đã bị đóng cửa trong các hệ thống chính trị độc tài giờ có thể được giao dịch. Các thị trường mới nổi, chẳng hạn như ở Đông Nam Á, phát triển mạnh mẽ, thu hút vốn và đầu cơ tiền tệ.

Lịch sử thị trường ngoại hối kể từ năm 1944 là một ví dụ điển hình về thị trường tự do đang hoạt động. Các lực lượng cạnh tranh đã tạo ra một thị trường với tính thanh khoản không gì bằng. Mức chênh lệch giá Mua và Bán (Spread) đã giảm đáng kể với sự gia tăng cạnh tranh trực tuyến giữa những người tham gia đáng tin cậy. Các cá nhân giao dịch số lượng lớn giờ đã có quyền truy cập vào cùng một mạng liên lạc điện tử được các ngân hàng và thương nhân quốc tế sử dụng.

Thị trường Forex ngày nay

Thị trường Forex ngày nay hoạt động 24 giờ một ngày và 5 ngày một tuần. Các trung tâm giao dịch forex hàng đầu thế giới là Londond, New York, Tokyo, Hongkong, Sydney, Thụy Sỹ, Zurich, Frunkurt, Singapore… Các hoạt động giao dịch Forex diễn ra ở hầu như tất cả các quốc gia trên thế giới. Khu vực nào hết giờ làm việc hoặc đi ngủ thì khu vực khác lại đi vào giờ hoạt động.

Không chỉ có các ngân hàng thương mại, Ngân hàng Trung ương, mà các tổ chức tài chính, các cá nhân cũng tham gia vào việc giao dich ngoại hối.

Khối lượng giao dịch mỗi ngày lên đến 5 nghìn tỷ USD, đây được xem là một con số khủng khiếp và Forex trở thành thị trường tài chính lớn nhất Thế Giới hiện nay.

Tương lai của ngoại hối bị bao phủ bởi sự không chắc chắn và luôn thay đổi, dẫn đến cơ hội vĩnh viễn cho các nhà giao dịch ngoại hối.

Đối với các nhà giao dịch ngoại hối để thành công trong một thị trường đang phát triển, họ cần phải luôn đi trước xu hướng.