Hối phiếu là gì? Những kiến thức cần biết về hối phiếu

Hối phiếu là gì?

Hối phiếu (Bill Of Exchange) là mệnh lệnh yêu cầu trả tiền vô điều kiện do một người ký phát cho một người khác thụ hưởng, và yêu cầu người này ngay khi nhận được hối phiếu hoặc vào một ngày cụ thể nào đó phải trả một số tiền nhất định cho người đó hoặc trả cho người khác.

Đặc điểm của hối phiếu

Hối phiếu có 3 đặc điểm quan trọng sau:

• Tính trừu tượng: Trên hối phiếu không cần phải ghi nội dung quan hệ kinh tế, mà chỉ cần ghi rõ số tiền phải trả là bao nhiêu và trả cho ai, người nào sẽ thanh toán, thời gian thanh toán là khi nào… không cần phải nói lên nguyên nhân việc phải trả tiền trên hối phiếu.
• Tính bắt buộc trả tiền: Người trả tiền phải trả đầy đủ đúng theo yêu cầu trên tờ hối phiếu. Người trả tiền không được viện lý do riêng của bản thân đối với người ký phát hối phiếu, trừ trường hợp hối phiếu không phù hợp với đạo luật chi phối nó. Đồng thời, người ký phát phải chịu trách nhiệm thanh toán cho người thụ hưởng vô điều kiện nếu hối phiếu đã được chuyển nhượng mà không được thanh toán.
• Tính lưu thông: Hối phiếu có tính lưu thông vì hối phiếu có thể được dùng một hay nhiều lần trong thời hạn của nó. Hối phiếu có thể chuyển nhượng từ người này sang người khác trong thời hạn của nó, hoặc có thể dùng hối phiếu để cầm cố, thế chấp để vay vốn tại NHTM hoặc dùng để chiết khấu tại NHTM,…

Chức năng của hối phiếu

Hối phiếu có 3 chức năng:

• Phương tiện thanh toán: Hối phiếu  giúp người bán đòi tiền người mua và giúp người chuyển tiền trả nợ cho người bán;
• Phương tiện đảm bảo: Hối phiếu là chứng từ có giá do đó nó có thể mua bán, cầm cố, thế chấp,…
• Là phương tiện cung cấp tín dụng: Vì hối phiếu là một chứng từ có giá nên nó có thể là công cụ hữu hiệu trong việc cung ứng các khoản tín dụng thương mại, tín dụng ngân hàng.

Nội dung bắt buộc của hối phiếu

(1). Tiêu đề hối phiếu: phải ghi chữ “Hối phiếu” (Bill of Exchange, có khi được viết tắt là Exchange hoặc là Draft). Nếu tiêu đề viết bằng tiếng Anh thì toàn bộ nội dung trong hối phiếu phải viết bằng tiếng Anh.

(2). Số tiền và loại tiền: Số tiền nhất định này được ghi một cách rõ ràng, đơn giản, đúng tập quán quốc tế, được ghi cả bằng số và bằng chữ.

Chú ý: Số tiền trên hối phiếu không được vượt quá số tiền ghi trên hóa đơn và số tiền ghi trong thư tín dụng (L/C).

(3). Người trả tiền hối phiếu: Họ tên và địa chỉ người trả tiền của hối phiếu phải được ghi rõ chi tiết, được ghi vào góc dưới bên trái của hối phiếu, tức là ghi vào chỗ chữ “To……………..” .

• Trong phương thức thanh toán nhờ thu: người trả tiền hối phiếu là người nhập khẩu.
• Trong phương thức thanh toán tín dụng chứng từ: người trả tiền hối phiếu là ngân hàng mở L/C.

(4). Kỳ hạn trả tiền của hối phiếu có 2 dạng:

+ Trả tiền ngay: thì trên hối phiếu sẽ ghi là “trả ngay khi nhìn thấy bản thứ nhất (hai) của hối phiếu này” (at ……. Sight of this FIRST (SECOND) Bill of Exchange).

+ Trả tiền sau: có nhiều cách thỏa thuận:

* Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau khi nhìn thấy hối phiếu

(At…X.days….after sight of this……….)

* Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau ngày ký phát hối phiếu

(At ….X days…after signed of this……..)

* Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau ngày ký vận đơn

(At…..X days….after bill of lading date of this…..)

* Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau ngày giao hàng

(At…..X days…..after shipment date of this…….)

* Thanh toán tại 1 ngày cụ thể trong tương lai

(On……(date)…..of this……..)

(5). Địa điểm trả tiền của hối phiếu:

Nếu không có quy định khác, thì địa chỉ của người bị ký phát (người trả tiền) được xem là địa điểm thanh toán hối phiếu. Tuy nhiên, nếu trên hối phiếu quy định một địa điểm thanh toán khác, thì địa điểm này được xem là địa điểm thanh toán hối phiếu.

(6). Người được hưởng lợi hối phiếu:

Người hưởng lợi có thể là: Bản thân người ký phát hối phiếu, hoặc một người khác được người ký phát chỉ định, hoặc bất cứ ai được người hưởng lợi chuyển nhượng hối phiếu bằng thủ tục ký hậu hay trao tay.

Trong ngoại thương, các hối phiếu thường được ký phát cho người hưởng là ngân hàng phục vụ nhà xuất khẩu.

(7). Nơi và ngày lập hối phiếu:

• Nơi lập hối phiếu: ở nước người phát hành hối phiếu (người xuất khẩu)
• Ngày lập hối phiếu: không được sớm hơn ngày lập hóa đơn, không sớm hơn ngày mở L/C và nằm trong thời gian hiệu lực của L/C.

(8). Người ký phát hối phiếu:

Tên, địa chỉ và chữ ký của người ký phát là yếu tố bắt buộc phải thể hiện trên hối phiếu.

Chữ ký của người ký phát muốn có hiệu lực phải là chữ ký của người có đủ năng lực hành vi và năng lực pháp lý. Chữ ký phải được ghi ở góc dưới bên phải của tờ hối phiếu và người ký phát hối phiếu phải ký tên bằng chữ ký thông dụng trong giao dịch. Các chữ ký dưới dạng in, photocopy và đóng dấu… mà không phải viết tay đều không có giá trị pháp lý.

Tóm lại, khi kiểm tra hối phiếu cần lưu ý nội dung trên hối phiếu cần show chi tiết các thông tin sau:

• Phải có chữ “Hối phiếu” (Bill of Exchange) ghi trên mặt trước chứng từ.
• Lệnh thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán vô điều kiện một số tiền nhất định.
• Tên và địa chỉ của người bị ký phát (người chịu trách nhiệm thanh toán/chấp nhận hối phiếu)

Các loại hối phiếu

Hối phiếu có rất nhiều loại và tùy vào từng căn cứ người ta chia hối phiếu thành các loại khác nhau. Dưới đây là một số căn cứ để phân loại hối phiếu:

a. Căn cứ vào thời hạn thanh toán:

• Hối phiếu trả ngay (Sight Bill)
• HỐi phiếu có kỳ hạn (Time Bill)

b. Căn cứ vào chứng từ kèm theo:

• Hối phiếu trơn (Clean Bill)
• Hối phiếu kèm chứng từ (Documentary Bill)

c. Căn cứ vào tính chất chuyển nhượng:

• Hối phiếu đích danh (Restrictive Bill)
• Hối phiếu theo lệnh (To Order Bill)
• Hối phiếu vô danh (Bear Bill)

d. Căn cứ vào người ký phát hối phiếu:

• Hối phiếu thương mại (Commercial Bill)
• Hối phiếu ngân hàng (Banking Bill)

e. Căn cứ vào trạng thái chấp nhận:

• Hối phiếu chưa được ký chấp nhận
• Hối phiếu đã được người trả tiền ký chấp nhận

f. Căn cứ vào loại tiền ghi trên hối phiếu:

• Hối phiếu nội tệ
• Hối phiếu ngoại tệ