Thị trường chứng khoán là một kênh đầu tư khá an toàn và ổn định bởi nó có sự tham gia của nhiều công ty lớn với số vốn “khủng”. Tuy nhiên để tham gia thì bạn cần phải có một lượng kiến thức nhất định về kinh tế vi mô, vĩ mô, tình hình tài chính Việt Nam và cả thế giới. Phổ biến là thế nhưng chứng khoán là gì và cách chơi như thế nào vẫn là thắc mắc của rất nhiều người. Nhằm nâng cao trình độ dân trí, Bitcoin Vietnam News sẽ cập nhật một số thông tin cơ bản về thị trường chứng khoán trong bài viết này.
Chứng khoán là gì?
Về cơ bản thì chứng khoán là bằng chứng xác nhận bạn đã trực tiếp đầu tư hoặc góp vốn vào một công ty cổ phần, bằng cách đó bạn sẽ được hưởng quyền cơ bản là những khoản thu nhập khi công ty đó làm ăn thuận lợi.
Chứng khoán có nhiều loại, bao gồm: chứng khoán cổ phần (ví dụ cổ phiếu phổ thông của một công ty), chứng khoán nợ (như trái phiếu nhà nước, trái phiếu công ty…) và chứng khoán phái sinh (như Các quyền chọn, Hợp đồng quy đổi – Swap, Hợp đồng tương lai, Hợp đồng kỳ hạn).
Ngay bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu từng loại chứng khoán đó là gì nhé.
Chứng khoán cổ phần
Chứng khoán cổ phần là những giấy tờ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử, lưu hành trên thị trường và chứng nhận quyền sở hữu một phần tài sản của đối tượng nắm giữ giấy tờ.
Chứng khoán nợ
Chứng khoán nợ là những giấy tờ, chứng chỉ điện tử hoặc bút toán ghi sổ có, lưu hành trên thị trường, chứng nhận mối quan hệ chủ nợ của người nắm giữ giấy tờ, chứng chỉ đó đối với người phát hành.
Chứng khoán nợ thường tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau, như trái phiếu (bond), chứng khoán dạng nợ (debenture) và giấy tờ (note), các công cụ thị trường tiền (money market instruments), các công cụ tài chính phái sinh (financial derivatives).
Chứng khoán lai
Chứng khoán lai là dạng trung gian giữa chứng khoán cổ phần và chứng khoán nợ. Ví dụ như: Cổ phiếu ưu đãi, cố phiếu chuyển đổi, trái phiếu chuyển đổi,…
Thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra hoạt động phát hành, trao đổi mua bán các loại chứng khoán trung và dài hạn. Bạn có thể hiểu đơn giản đó là một khu chợ truyền thống, nơi người mua và kẻ bán giao dịch các loại hàng hóa với nhau.
Trên thực tế thì thị trường chứng khoán là nơi để giải quyết nhu cầu vốn cho doanh nghiệp, bằng các huy động vốn từ các nguồn nhỏ lẻ để đầu tư vào doanh nghiệp, các công trình của chính phủ. Với nhà đầu tư cá nhân thì chứng khoán được giao dịch chủ yếu là cổ phiếu.
Thị trường chứng khoán Việt Nam đã tồn tại và phát triển được gần 20 năm. So với 100 năm của các thị trường lớn như Mỹ hay Hong Kong… thì Việt Nam vẫn còn quá non trẻ và nhiều tiềm năng để phát triển.
Các dạng thị trường chứng khoán tại Việt Nam
Ở Việt Nam thị trường chứng khoán có 2 dạng:
- Thị trường chứng khoán cơ sở
- Thị trường chứng khoán phái sinh
Sự khác biệt quan trọng nhất giữa chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở là phương thức giao dịch giữa hai thị trường. Thời điểm thanh toán của chứng khoán phái sinh là trong tương lai còn chứng khoán cơ sở là ngay sau giao dịch.
Bảng dưới đây sẽ tóm tắt sự khác biệt giữa chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở:
| Chứng khoán cơ sở | Chứng khoán phái sinh | |
| Thời điểm chuyển giao chứng khoán | Ngay sau khi giao dịch 2 ngày | Một thời điểm trong tương lai |
| Số lượng phát hành | Có giới hạn (phụ thuộc tổ chức phát hành) |
Không giới hạn |
| Bán khống | Bị cấm hoặc hạn chế tại một số thị trường |
Tham gia vị thế bán mà không cần có tài sản cơ sở |
| Số tiền cần để giao dịch | Bằng tổng giá trị chứng khoán cơ sở |
Một phần giá trị chứng khoán phái sinh |
Các thành phần tham gia vào thị trường chứng khoán
Những thành phần tham gia đó bao gồm:
Doanh nghiệp
Doanh nghiệp sẽ huy động vốn cho hoạt động kinh doanh của mình bằng cách chào bán cổ phiếu của họ ra thị trường. Đó cũng là mục đích chính của họ khi tham gia.
Nhà đầu tư
Là những người cung cấp vốn cho thị trường chứng khoán, họ sẽ mua cổ phiếu của các doanh nghiệp với mục đích chính là kiếm lợi từ hoạt động đầu tư.
Có 3 dạng nhà đầu tư là:
- Nhà đầu tư tổ chức: Là những tổ chức có khả năng chèo lái thị trường, với lợi thế về thông tin và tiềm lực tài chính. Những động thái mua hay bán của họ đều bị cả thị trường chú ý.
- Nhà đầu tư cá nhân: Là những nhà đầu tư nhỏ lẻ như chúng ta, với nguồn vốn ít và quyền tự chủ khi tham gia đầu tư, đồng thời chúng ta cũng là lực lượng chiếm số đông trên thị trường.
- Nhà đầu tư nước ngoài: Là những người có nguồn lực tài chính dồi dào cùng kinh nghiệm kinh doanh quý báu. Sự tham gia của họ tạo ra sức hút trên thị trường.
Công ty chứng khoán
Công ty chứng khoán còn được gọi là những Broker, là những nhà môi giới thực hiện vai trò trung gian cho hoạt động mua và bán chứng khoán.
Danh sách những đơn vị môi giới chứng khoán uy tín tại Việt Nam có thể kể đến như:
- CTCP Chứng khoán Sài Gòn – SSI
- CTCP Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh – HSC
- CTCP Chứng khoán Bản Việt – VCSC
- CTCP Chứng khoán MB -MBS
- CTCP Chứng khoán VNDirect – VNDS
- CTCP Chứng khoán ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam – BSC
- CTCP Chứng khoán KIS Việt Nam – KIS
- Công ty TNHH Chứng khoán ACB – ACBS
- CTCP Chứng khoán Sài Gòn Hà Nội – SHS
- Công ty chứng khoán ngân hàng Việt Nam thịnh vượng – VPBS
Cơ quan quản lý
Là tổ chức đề ra quy định cho những người tham gia thị trường chứng khoán.
Đứng đầu trong danh sách cơ quan quản lý chính là Bộ Tài Chính.
Tiếp đó là Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và 2 cơ quan chuyên môn gồm:
- Sở giao dịch chứng khoán: trực tiếp vận hành các thị trường cổ phiếu, trái phiếu và chứng khoán phái sinh
- Trung tâm lưu ký chứng khoán: thực hiện chức năng thanh toán, đăng ký và lưu ký chứng khoán
Tầm quan trọng của thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của một đất nước, nó mang lại nguồn vốn từ công chúng cho các doanh nghiệp. Đồng thời cũng là một kênh sinh lợi hiệu quả cho các nhà đầu tư.
Sàn giao dịch chứng khoán là gì?
Sàn giao dịch chứng khoán là nơi cung cấp các dịch vụ cho những người môi giới và người mua bán, cho phép trao đổi các cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán khác.
Sàn giao dịch chứng khoán là thành phần quan trọng nhất của một thị trường chứng khoán. Thông thường không bắt buộc phải phát hành cổ phiếu thông qua sàn giao dịch, và cổ phiếu cũng không bị bắt buộc phải giao dịch trên sàn. Những giao dịch như vậy được gọi là giao dịch ngoài sàn hay mua bán thẳng. Đây là cách thường thấy để giao dịch các trái phiếu.
Chỉ số chứng khoán là gì?
Chỉ số chứng khoán là thông tin thể hiện bình quân giá chứng khoán hiện tại so với giá chứng khoán bình quân thời kỳ gốc lựa chọn. So sánh giá trị chỉ số giữa hai thời điểm khác nhau ta được sự biến động giữa hai thời điểm đó. Nhờ đó bạn có thể đánh giá nhanh các công ty này đang làm tốt hay tệ và nền kinh tế chung.
Chỉ số chứng khoán mỗi quốc gia là khác nhau và gộp lại tạo nên một thị trường giao dịch toàn cầu.
Các chỉ số chứng khoán phổ biến
VN-Index: Thể hiện xu hướng biến động giá của toàn bộ cổ phiếu niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán TP. HCM (HOSE). VN-Index so sánh giá trị vốn hóa của toàn bộ thị trường so với giá trị vốn hóa thời điểm cơ sở ngày gốc 28/07/2000, ngày đầu tiên thị trường đi vào hoạt động.
VN30: Là chỉ số giá của 30 công ty niêm yết trên HOSE có giá trị vốn hóa và thanh khoản hàng đầu, đáp ứng các tiêu chí sàng lọc. VN30 chọn thời điểm gốc để so sánh là ngày 02/01/2009.
HNX-Index: Thể hiện xu hướng biến động giá của toàn bộ cổ phiếu niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Phương pháp tính bằng cách so sánh tổng giá trị thị trường hiện tại của các cổ phiếu niêm yết với thời điểm gốc ngày 14/07/2005.
HNX30: gồm 30 cổ phiếu có thanh khoản và giá trị vốn hóa tốt nhất trên thị trường cổ phiếu niêm yết của Sở GDCK Hà Nội. Chỉ số này được tính toán và so sánh với thời điểm gốc là ngày 09/07/2012.
VN AllShare: Là chỉ số giá bao gồm cổ phiếu thành phần của VN100 và VN Small Cap. Chỉ số VN AllShare chính thức triển khai vào ngày 24/10/2016, với 1.000 điểm cơ sở. Chỉ số này có vai trò quan trọng tạo nền tảng cho chủ trương hợp nhất 2 Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam. VN AllShare chọn thời điểm gốc để so sánh là ngày 24/01/2014.
Cách chơi chứng khoán
Chơi chứng khoán là gì?
Chơi chứng khoán là cách gọi dân dã của việc đầu tư cổ phiếu.
Chứng khoán nói chung và cổ phiếu nói riêng luôn gắn với 3 đặc trưng: khả năng sinh lợi, rủi ro và thanh khoản. Lý tưởng nhất là tìm được cổ phiếu có khả năng sinh lợi cao, rủi ro thấp và thanh khoản cao. Trên thị trường chứng khoán, một số cổ phiếu có khả năng sinh lợi cao, rủi ro thấp nhưng thanh khoản lại không cao, nên có lúc muốn bán cổ phiếu mà không ai mua, muốn mua cổ phiếu mà không ai bán.
Có nên chơi chứng khoán không?
Bất kể bạn là ai, sinh viên đại học, nhân viên văn phòng, giám đốc ngân hàng, chị em nội trợ… đều có thể đầu tư chứng khoán nếu có vốn kiến thức và độ nhạy bén với thông tin thị trường.
Có nên đầu tư chứng khoán? Đó là tùy thuộc vào khả năng và sở thích của bạn.
Nếu chưa trang bị đủ kiến thức về lĩnh vực này, bạn không nên gia nhập vào thị trường chứng khoán. Ngược lại, khi đã có đủ tự tin để tham gia, bạn có thể thử sức với hình thức đầu tư này.
Cần bao nhiêu tiền thì mới chơi được chứng khoán?
Cần bao nhiêu tiền để chơi chứng khoán? Đây là câu hỏi mà rất nhiều người mới bắt đầu thắc mắc.
Thực ra, cổ phiếu cũng là một loại hàng hóa, giống như mớ rau, quả trứng, lạng thịt. Sàn giao dịch chứng khoán giống như một cái chợ. Mỗi 1 cổ phiếu có một mức giá riêng, giá cũng rất bình dân, thấp nhất là vài trăm đồng, cao nhất cũng chỉ vài trăm nghìn đồng.
Kinh nghiệm chơi chứng khoán
Trong 100% số vốn, bạn nên trích ra 50% để đầu tư cho bản thân, cho vốn hiểu biết của mình về lĩnh vực này. Không một nhà kinh tế nào thành công nếu như không sở hữu vốn kiến thức về tài chính, hoặc thị trường mà họ theo đuổi. Cũng giống như khi ra trận, bạn phải có trong tay nào súng, nào dao mới có thể thắng được.
Tiếp theo, dùng 20% đầu tư vào thị trường chứng khoán. Khi mới bước chân vào thị trường chứng khoán, đừng quá bận tâm về câu chuyện lời – lỗ. Quan trọng là bạn đã được trải nghiệm thực tế, học được kinh nghiệm từ sai lầm.
Dùng 30% còn lại đầu tư vào sản phẩm mà bạn tin rằng sẽ sinh lời từ nó. Nắm giữ cổ phiếu rồi, bạn cũng phải học cách quản lý và phân phối sao cho hợp lý nhất.
Đó là cách chơi chứng khoán thông minh mà Bitcoin Vietnam News muốn chia sẻ với bạn. Hy vọng sẽ giúp ích cho con đường đầu tư sinh lời của bạn.
Các thuật ngữ cơ bản
Cổ phần: Là vốn của một công ty cổ phần được chia nhỏ thành nhiều phần bằng nhau
Cổ phiếu: Là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành để xác nhận quyền sở hữu cổ phần của người nắm giữ cổ phần của công ty.
Cổ đông: Là người sở hữu cổ phiếu.
Cổ tức: Là khoản lãi mà cổ đông sẽ nhận được hàng năm từ công ty cổ phần mà mình sở hữu cổ phiếu (tuỳ theo số lượng cổ phiếu nắm giữ). Cổ tức được chia hàng năm bao gồm cổ tức cố định và cổ tức thưởng.
Cổ tức cố định: Cổ tức cố định không phụ thuộc kết quả kinh doanh của công ty.
Cổ tức thưởng: Cổ tức thưởng phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty.
Cổ phiếu phổ thông: Người sở hữu loại cổ phiếu này được quyền biểu quyết đối với các quyết định lớn của công ty tại Đại hội Cổ đông và được hưởng cổ tức nhưng không cố định (có thể có và có thể không có).
Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Là Cổ phiếu này có số phiếu biểu quyết nhiều hơn so với cổ phiếu phổ thông. Nhiều hơn bao nhiêu lần do điều lệ công ty quy định.
Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Là Cổ phiếu này được trả cổ tức cao hơn so với cổ phần phổ thông hoặc ở mức ổn định.
Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Là Cổ phiếu này sẽ được công ty hoàn vốn bất cứ khi nào theo yêu cầu của người sở hữu hoặc theo các điều kiện được ghi tại cổ phiếu của cổ phần ưu đãi hoàn lại.
Trái phiếu: Là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ trả nợ của tổ chức phát hành trái phiếu.
Kết luận
Thông qua bài viết trên, Bitcoin VietNam News đã giới thiệu với bạn chứng khoán là gì. Nếu có gì thắc mắc đừng quên để lại một bình luận hoặc ủng hộ tớ bằng cách click vào các quảng cáo trên trang nếu bài viết đem lại cho bạn chút kiến thức. Chúc bạn giao dịch thành công!
Trả lời