Chứng khoán là gì? Kiến thức về chứng khoán mới nhất

Thị trường chứng khoán ngày càng được giới kinh doanh đầu tư với số vốn “khủng”. Để tham gia thị trường này, bạn cần phải có kiến thức nhất định về cách phân tích kinh tế vi mô, vĩ mô, tình hình tài chính Việt Nam và cả thế giới. Tuy được nghe nhắc đến nhiều, song chứng khoán là gì và cách chơi như thế nào, hiện vẫn là thắc mắc của vô số người. Nhằm nâng cao trình độ dân trí, Bitcoin Vietnam News sẽ cập nhật một số thông tin cơ bản về thị trường chứng khoán.

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là bằng chứng xác nhận bạn đã bỏ tiền ra đầu tư dưới hình thức cho trực tiếp hay góp vốn vào công ty cổ phần. Do đó chứng khoán là bằng chứng đưa lại cho bạn quyền nhất định, trong đó quyền cơ bản là được hưởng những khoản thu nhập.

Để hiểu rõ hơn về chứng khoán là gì, bạn cần hiểu rõ các thuật ngữ liên quan, chẳng hạn như chứng khoán bao gồm các loại: chứng khoán cổ phần (ví dụ cổ phiếu phổ thông của một công ty), chứng khoán nợ (như trái phiếu nhà nước, trái phiếu công ty…) và chứng khoán phái sinh (như Các quyền chọn, Hợp đồng quy đổi – Swap, Hợp đồng tương lai, Hợp đồng kỳ hạn).

Chứng khoán cổ phần

Chứng khoán cổ phần là những giấy tờ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử, lưu hành trên thị trường và chứng nhận quyền sở hữu một phần tài sản của đối tượng nắm giữ giấy tờ.

Chứng khoán nợ

Chứng khoán nợ là những giấy tờ, chứng chỉ điện tử hoặc bút toán ghi sổ có, lưu hành trên thị trường, chứng nhận mối quan hệ chủ nợ của người nắm giữ giấy tờ, chứng chỉ đó đối với người phát hành.

Chứng khoán nợ thường tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau, như trái phiếu (bond), chứng khoán dạng nợ (debenture) và giấy tờ (note), các công cụ thị trường tiền (money market instruments), các công cụ tài chính phái sinh (financial derivatives).

Chứng khoán lai

Chứng khoán lai là dạng trung gian giữa chứng khoán cổ phần và chứng khoán nợ. Ví dụ như: Cổ phiếu ưu đãi, cố phiếu chuyển đổi, trái phiếu chuyển đổi,…

Thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra hoạt động phát hành, trao đổi mua bán các loại chứng khoán trung và dài hạn. Có thể hiểu nôm na là nó giống như một khu chợ truyền thống, nơi người mua và kẻ bán giao dịch đủ loại hàng hóa với nhau.

Thực tế trên thị trường chứng khoán, họ giao dịch các loại cổ phiếu, trái phiếu và một số công cụ tài chính trung dài hạn với nhau. Thị trường chứng khoán trở thành nơi giải quyết nhu cầu vốn cho doanh nghiệp. Nó huy động vốn từ các nguồn vốn nhỏ lẻ trong công chúng để đầu tư vào doanh nghiệp, các công trình của chính phủ. Với nhà đầu tư cá nhân thì chứng khoán được giao dịch chủ yếu là cổ phiếu.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã phát triển được gần 20 năm. Nhưng so với lịch sử 100 năm của các thị trường phát triển trên thế giới như Mỹ, Hong Kong… thì Việt Nam vẫn còn quá non trẻ và nhiều tiềm năng để phát triển.

Để tham khảo bảng giá thị trường chứng khoán Việt Nam hôm nay, mời bạn xem tại đây.

Ở Việt Nam thị trường chứng khoán có 2 dạng:

• Thị trường chứng khoán cơ sở
• Thị trường chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở

Sự khác biệt quan trọng nhất giữa chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở là phương thức giao dịch giữa hai thị trường. Thời điểm thanh toán của chứng khoán phái sinh là trong tương lai còn chứng khoán cơ sở là ngay sau giao dịch.

Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở.

Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là:

• Hàng hóa: nông sản, kim loại…
• Công cụ tài chính: cổ phiếu, trái phiếu…

Bảng dưới đây sẽ tóm tắt sự khác biệt giữa chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở:

	Chứng khoán cơ sở	Chứng khoán phái sinh
Thời điểm chuyển giao chứng khoán	Ngay sau khi giao dịch 2 ngày	Một thời điểm trong tương lai
Số lượng phát hành	Có giới hạn (phụ thuộc tổ chức phát hành)	Không giới hạn
Bán khống chứng khoán	Bị cấm hoặc hạn chế tại một số thị trường	Tham gia vị thế bán mà không cần có tài sản cơ sở
Số tiền cần để giao dịch	Bằng tổng giá trị chứng khoán cơ sở	Một phần giá trị chứng khoán phái sinh

Thị trường chứng khoán phái sinh ở Việt Nam chỉ mới hoạt động từ 2017 và sản phẩm đầu tiên là hợp đồng tương lai dựa trên chỉ số VN30.

Các thành phần tham gia vào thị trường chứng khoán

Đã gọi là thị trường thì luôn có người mua và kẻ bán. Họ bao gồm:

Doanh nghiệp

Cổ phiếu của họ là hàng hóa chính trên thị trường chứng khoán và mục đích họ tham gia thị trường nhằm huy động vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Nhà đầu tư

Chính là những người cung cấp vốn cho thị trường chứng khoán và họ tham gia với mục đích kiếm lợi từ hoạt động đầu tư.

Có 3 dạng nhà đầu tư chính đó là:

• Nhà đầu tư tổ chức:Còn được gọi là Big Boys với lợi thế về thông tin, tiềm lực tài chính và một chiến lược đầu tư dài hạn. Họ có khả năng dẫn dắt thị trường và mọi động thái của họ đều bị cả thị trường chú ý.
• Nhà đầu tư cá nhân:Còn gọi là nhà đầu tư nhỏ lẻ, nhóm này thường chiếm số đông trên thị trường. Nhà đầu tư cá nhân có thể dễ dàng xoay chuyển tình hình với số vốn nhỏ và quyền tự chủ trong các quyết định đầu tư.
• Nhà đầu tư nước ngoài:Với thị trường cận biên như Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài là những người có nguồn lực tài chính dồi dào cùng kinh nghiệm kinh doanh quý báu. Bất kỳ cổ phiếu nào có sự tham gia của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài đều tạo được sức hút trên thị trường.

Công ty chứng khoán

Công ty chứng khoán còn được gọi là những Broker, tương tự như Forex Broker, những người môi giới thực hiện vai trò trung gian cho mua và bán chứng khoán. Ngoài ra, họ còn tư vấn và thực hiện một số dịch vụ khác cho cả nhà đầu tư lẫn tổ chức phát hành.

Dưới đây là danh sách các công ty chứng khoán uy tín tại Việt Nam bạn có thể tham khảo.

• CTCP Chứng khoán Sài Gòn – SSI
• CTCP Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh – HSC
• CTCP Chứng khoán Bản Việt – VCSC
• CTCP Chứng khoán MB -MBS
• CTCP Chứng khoán VNDirect – VNDS
• CTCP Chứng khoán ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam – BSC
• CTCP Chứng khoán KIS Việt Nam – KIS
• Công ty TNHH Chứng khoán ACB – ACBS
• CTCP Chứng khoán Sài Gòn Hà Nội – SHS
• Công ty chứng khoán ngân hàng Việt Nam thịnh vượng – VPBS

Cơ quan quản lý

Là tổ chức buộc những người tham gia thị trường phải tuân thủ luật chơi được quy định trước.

Ở Việt Nam, thị trường chứng khoán được quản lý bởi cơ quan cao nhất là Bộ Tài Chính.

Tiếp đến là Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và 2 cơ quan chuyên môn gồm:

• Sở giao dịch chứng khoán:trực tiếp vận hành các thị trường cổ phiếu, trái phiếu và chứng khoán phái sinh
• Trung tâm lưu ký chứng khoán:thực hiện chức năng thanh toán, đăng ký và lưu ký chứng khoán

Vai trò của thị trường chứng khoán?

Một thị trường chứng khoán hoạt động hiệu quả được coi là rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, nó mang lại cho các công ty khả năng tiếp cận vốn nhanh chóng từ công chúng. Đồng thời cũng là một kênh sinh lợi hiệu quả cho các nhà đầu tư.

Ở các quốc gia đang phát triển, nhu cầu về vốn trong giai đoạn đầu chủ yếu là vốn ngắn hạn. Nền kinh tế với sự tham gia đóng góp phần lớn là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, thậm chí là các doanh nghiệp siêu nhỏ.

Do đó, các doanh nghiệp, hộ gia đình có thể dễ dàng đi vay tại các ngân hàng cho nhu cầu sử dụng vốn 1-2 năm hoặc dưới 1 năm.

Qua thời gian, nền kinh tế ngày càng phát triển, quy mô sản xuất của các doanh nghiệp ngày càng lớn.

Nhu cầu mua sắm thiết bị máy móc, đầu tư mở rộng nhà xưởng ngày càng tăng lên. Những dự án này đòi hỏi doanh nghiệp phải có lượng vốn lớn hơn trước gấp nhiều lần, thời gian đầu tư cũng dài hơn.

Tất cả có thể giải quyết ngay tại thị trường chứng khoán.

Sàn giao dịch chứng khoán

Sàn giao dịch chứng khoán là nơi cung cấp các dịch vụ cho những người môi giới cổ phiếu và người mua bán cổ phiếu để trao đổi các cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán khác. Sàn giao dịch chứng khoán cũng cung cấp các dịch vụ cho việc phát hành và thu hồi chứng khoán cũng như các phương tiện tài chính và các sự kiện như việc chi trả lợi tức và cổ tức.

Chứng khoán được giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán gồm: các cổ phiếu do các công ty phát hành, các chứng chỉ quỹ và các sản phẩm hợp tác đầu tư và trái phiếu. Để có thể giao dịch trên một sàn giao dịch cổ phiếu, cổ phiếu phải được niêm yết ở đó.

Thường có một trung tâm để ít nhất là ghi lại dữ liệu, nhưng việc giao dịch ngày càng ít có liên kết đến một nơi cụ thể, bởi vì các sàn giao dịch hiện đại là các mạng lưới thông tin điện tử, tạo nên ưu thế về tốc độ và chi phí giao dịch. Chỉ các thành viên mới được phép giao dịch trên một sàn giao dịch chứng khoán.

Một sàn giao dịch chứng khoán là thành phần quan trọng nhất của một thị trường chứng khoán. Thông thường không bắt buộc phải phát hành cổ phiếu thông qua sàn giao dịch, và cổ phiếu cũng không bị bắt buộc phải giao dịch trên sàn. Những giao dịch như vậy được gọi là giao dịch ngoài sàn hay mua bán thẳng. Đây là cách thường thấy để giao dịch các trái phiếu.

Các sàn giao dịch ngày càng biến thành một phần của thị trường chứng khoán thế giới.

Cung và cầu trên các thị trường chứng khoán được dẫn dắt bởi nhiều yếu tố, giống như trên mọi thị trường tự do, bị ảnh hưởng bởi giá các cổ phần.

Chỉ số chứng khoán

Chỉ số chứng khoán là thông tin thể hiện bình quân giá chứng khoán hiện tại so với giá chứng khoán bình quân thời kỳ gốc lựa chọn. So sánh giá trị chỉ số giữa hai thời điểm khác nhau ta được sự biến động giữa hai thời điểm đó. Nhờ đó bạn có thể đánh giá nhanh các công ty này đang làm tốt hay tệ và nền kinh tế chung.

Chỉ số chứng khoán mỗi quốc gia là khác nhau và gộp lại tạo nên một thị trường giao dịch toàn cầu.

Các chỉ số chứng khoán phổ biến

VN-Index: Thể hiện xu hướng biến động giá của toàn bộ cổ phiếu niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán TP. HCM (HOSE). VN-Index so sánh giá trị vốn hóa của toàn bộ thị trường so với giá trị vốn hóa thời điểm cơ sở ngày gốc 28/07/2000, ngày đầu tiên thị trường đi vào hoạt động.

VN30: Là chỉ số giá của 30 công ty niêm yết trên HOSE có giá trị vốn hóa và thanh khoản hàng đầu, đáp ứng các tiêu chí sàng lọc. VN30 chọn thời điểm gốc để so sánh là ngày 02/01/2009.

HNX-Index: Thể hiện xu hướng biến động giá của toàn bộ cổ phiếu niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Phương pháp tính bằng cách so sánh tổng giá trị thị trường hiện tại của các cổ phiếu niêm yết với thời điểm gốc ngày 14/07/2005.

HNX30: gồm 30 cổ phiếu có thanh khoản và giá trị vốn hóa tốt nhất trên thị trường cổ phiếu niêm yết của Sở GDCK Hà Nội. Chỉ số này được tính toán và so sánh với thời điểm gốc là ngày 09/07/2012.

VN AllShare: Là chỉ số giá bao gồm cổ phiếu thành phần của VN100 và VN Small Cap. Chỉ số VN AllShare chính thức triển khai vào ngày 24/10/2016, với 1.000 điểm cơ sở. Chỉ số này có vai trò quan trọng tạo nền tảng cho chủ trương hợp nhất 2 Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam. VN AllShare chọn thời điểm gốc để so sánh là ngày 24/01/2014.

Cách chơi chứng khoán

Chơi chứng khoán là gì?

Chơi chứng khoán là cách gọi dân dã của việc đầu tư cổ phiếu.

Chứng khoán nói chung và cổ phiếu nói riêng luôn gắn với 3 đặc trưng: khả năng sinh lợi, rủi ro và thanh khoản. Lý tưởng nhất là tìm được cổ phiếu có khả năng sinh lợi cao, rủi ro thấp và thanh khoản cao. Trên thị trường chứng khoán, một số cổ phiếu có khả năng sinh lợi cao, rủi ro thấp nhưng thanh khoản lại không cao, nên có lúc muốn bán cổ phiếu mà không ai mua, muốn mua cổ phiếu mà không ai bán.

Có nên chơi chứng khoán không?

Bất kể bạn là ai, sinh viên đại học, nhân viên văn phòng, giám đốc ngân hàng, chị em nội trợ… đều có thể đầu tư chứng khoán nếu có vốn kiến thức và độ nhạy bén với thông tin thị trường.

Có nên đầu tư chứng khoán? Đó là tùy thuộc vào khả năng và sở thích của bạn.

Nếu chưa trang bị đủ kiến thức về lĩnh vực này, bạn không nên gia nhập vào thị trường chứng khoán. Ngược lại, khi đã có đủ tự tin để tham gia, bạn có thể thử sức với hình thức đầu tư này.

Cần bao nhiêu tiền thì mới chơi được chứng khoán?

Cần bao nhiêu tiền để chơi chứng khoán? Đây là câu hỏi mà rất nhiều người mới bắt đầu thắc mắc.

Thực ra, cổ phiếu cũng là một loại hàng hóa, giống như mớ rau, quả trứng, lạng thịt. Sàn giao dịch chứng khoán giống như một cái chợ. Mỗi 1 cổ phiếu có một mức giá riêng, giá cũng rất bình dân, thấp nhất là vài trăm đồng, cao nhất cũng chỉ vài trăm nghìn đồng.

Kinh nghiệm chơi chứng khoán

Trong 100% số vốn, bạn nên trích ra 50% để đầu tư cho bản thân, cho vốn hiểu biết của mình về lĩnh vực này. Không một nhà kinh tế nào thành công nếu như không sở hữu vốn kiến thức về tài chính, hoặc thị trường mà họ theo đuổi. Cũng giống như khi ra trận, bạn phải có trong tay nào súng, nào dao mới có thể thắng được.

Tiếp theo, dùng 20% đầu tư vào thị trường chứng khoán. Khi mới bước chân vào thị trường chứng khoán, đừng quá bận tâm về câu chuyện lời – lỗ. Quan trọng là bạn đã được trải nghiệm thực tế, học được kinh nghiệm từ sai lầm.

Dùng 30% còn lại đầu tư vào sản phẩm mà bạn tin rằng sẽ sinh lời từ nó. Nắm giữ cổ phiếu rồi, bạn cũng phải học cách quản lý và phân phối sao cho hợp lý nhất.

Đó là cách chơi chứng khoán thông minh mà Bitcoin Vietnam News muốn chia sẻ với bạn. Hy vọng sẽ giúp ích cho con đường đầu tư sinh lời của bạn.

Các thuật ngữ cơ bản

Cổ phần: Là vốn của một công ty cổ phần được chia nhỏ thành nhiều phần bằng nhau

Cổ phiếu: Là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành để xác nhận quyền sở hữu cổ phần của người nắm giữ cổ phần của công ty.

Cổ đông: Là người sở hữu cổ phiếu.

Cổ tức: Là khoản lãi mà cổ đông sẽ nhận được hàng năm từ công ty cổ phần mà mình sở hữu cổ phiếu (tuỳ theo số lượng cổ phiếu nắm giữ). Cổ tức được chia hàng năm bao gồm cổ tức cố định và cổ tức thưởng.

Cổ tức cố định: Cổ tức cố định không phụ thuộc kết quả kinh doanh của công ty.

Cổ tức thưởng: Cổ tức thưởng phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty.

Cổ phiếu phổ thông: Người sở hữu loại cổ phiếu này được quyền biểu quyết đối với các quyết định lớn của công ty tại Đại hội Cổ đông và được hưởng cổ tức nhưng không cố định (có thể có và có thể không có).

Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Là Cổ phiếu này có số phiếu biểu quyết nhiều hơn so với cổ phiếu phổ thông. Nhiều hơn bao nhiêu lần do điều lệ công ty quy định.

Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Là Cổ phiếu này được trả cổ tức cao hơn so với cổ phần phổ thông hoặc ở mức ổn định.

Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Là Cổ phiếu này sẽ được công ty hoàn vốn bất cứ khi nào theo yêu cầu của người sở hữu hoặc theo các điều kiện được ghi tại cổ phiếu của cổ phần ưu đãi hoàn lại.

Trái phiếu: Là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ trả nợ của tổ chức phát hành trái phiếu.

Kết luận

Thông qua bài viết trên, Bitcoin VietNam News đã giới thiệu với bạn chứng khoán là gì. Nếu có gì thắc mắc đừng quên để lại một bình luận hoặc ủng hộ tớ bằng cách click vào các quảng cáo trên trang nếu bài viết đem lại cho bạn chút kiến thức. Chúc bạn giao dịch thành công!